Thai ngoài tử cung chiếm tỷ lệ 4,5 – 10,5 phần ngàn, có nghĩa là cứ 1.000 người có thai thì sẽ có từ 4 đến 10 người có thể bị thai ngoài tử cung. Người có thai ngoài tử cung vỡ một lần thì sẽ có khả năng bị thai ngoài tử cung lại.
1. Tại sao phụ nữ có thể bị thai ngoài tử cung?
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra thai ngoài tử cung đứng hàng đầu là nguyên nhân làm viêm nhiễm vòi trứng, trong đó nạo phá thai nhiều lần,viêm nhiễm vùng chậu là nguyên nhân thường gặp nhất. Ngoài ra, còn có những nguyên nhân khác như: khối u phần phụ như u nang buồng trứng, những phẫu thuật được thực hiện trước đó đến vòi trứng,…
2. Diễn tiến của mang thai ngoài tử cung
Khối thai phát triển bên ngoài tử cung sẽ theo nhiều diễn tiến khác nhau.
- Nếu khối thai nằm bên trong vòi trứng, khi thai phát triển sẽ làm vòi trứng bị giãn to dần và căng phồng (gây đau thường xuyên vùng bụng dưới) và có thể bị rạn nứt (gây chảy máu ít, âm ỉ trong bụng). Khối thai có thể bị vỡ ra khi vượt quá khả năng căng dãn của vòi trứng, khi đó sẽ làm chảy máu nhiều trong ổ bụng. Trường hợp này cần phải mổ cấp cứu để cầm máu.
- Ở một số trường hợp khác, khối thai sẽ bị tống xuất qua vòi trứng vào trong ổ bụng, tạo nên một khối bên trong ổ bụng gây chảy máu muộn sau đó (gọi là huyết tụ thành nang).
- Hiếm hơn, khối thai sẽ tự tiêu biến đi sau một thời gian.
3. Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung
Phần lớn mang thai ngoài tử cung nằm ở đoạn bóng vòi trứng, nhưng thai cũng có thể làm tổ ở cổ tử cung, buồng trứng, và ổ bụng. Thai ngoài tử cung là một cấp cứu y khoa, và nếu không được điều trị có thể dẫn đến tử vong cho sản phụ.
Điều đáng nói là các triệu chứng mang thai ngoài tử cung không khác gì các dấu hiệu mang thai thông thường và vì vậy nó rất khó chẩn đoán. Theo số liệu thống kê, mang thai ngoài tử cung là lý do hàng đầu khiến thai phụ tử vong trong ba tháng đầu.
Chảy máu âm đạo bất thường
Một trong những dấu hiệu cảnh báo đầu tiên khi mang thai ngoài tử cung là xuất hiện đốm máu nơi vùng kín. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu phôi thai cấy vào thành tử cung, và đó là dấu hiệu sớm của việc mang thai. Chính vì vậy, để xác định chính xác nguyên nhân, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số nguyên nhân khác có thể gây chảy máu âm đạo là triệu chứng sảy thai hoặc dấu hiệu mang thai.
Giảm lượng hCG trong máu
Qua dụng cụ thử thai, bác sĩ có thể cho bạn biết mức hCG đang giảm dần. Nếu bạn có thai kỳ bình thường, mức độ này sẽ tăng lên 2-3 lần. Nếu mức độ hCG có thể tăng nhưng tăng rất chậm hoặc có xu hướng đứng yên, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm để khẳng định xem bạn có mang thai ngoài tử cung hay không.
Chuột rút
Chuột rút nhẹ trong thời gian đầu mang thai là bình thường nhưng chuột rút nghiêm trọng hoặc bị chuột rút đi kèm với các dấu hiệu khác như đau bụng, chảy máu âm đạo… thì đó có thể là dấu hiệu bạn đã mang thai ngoài tử cung. Chuột rút thường đi kèm với triệu chứng đau bụng như hiện tượng đau bụng kinh.
Chóng mặt
Chóng mặt là dấu hiệu sớm của việc mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, đây cũng là dấu hiệu bạn bị ốm nghén hoặc ăn uống thiếu chất, thiếu máu hoặc ngủ không đủ giấc.
Đau bụng một bên
Đau bụng dữ dội một bên là dấu hiệu sớm của việc mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu chung của tất cả các ca mang thai ngoài tử cung. Khi ống tử cung bị vỡ thì triệu chứng đau bụng sẽ dữ dội hơn nhiều.
Áp lực lên trực tràng
Nếu cảm thấy khó chịu ở trực tràng, cảm giác áp lức lên trực tràng hoặc cảm thấy bị táo bón đi kèm với triệu chứng chảy máu âm đạo, bạn cần đi khám thai ngay. Đây rất có thể là dấu hiệu bạn đang mang thai ngoài tử cung.
Huyết áp thấp
Rò rỉ máu ở âm đạo có thể khiến chị em bị tụt huyết áp. Ngoài ra, chị em có thể còn cảm thấy khó thở, mệt mỏi. Đây rất có thể là dấu hiệu sớm của việc thai ngoài tử cung.
Đau vai gáy
Sau khi thai ngoài tử cung đã vỡ, bạn có thể cảm thấy đau vai gáy ghê gớm. Trong trường hợp này bạn cần đến ngay bệnh viện. Khi thấy đau vai kèm các triệu chứng như đau bụng, chảy máu âm đạo thì rất có thể bạn đã bị thai ngoài tử cung rồi đấy.
Buồn nôn
Buồn nôn cũng là một triệu chứng báo hiệu bạn mang thai ngoài tử cung. Vì ốm nghén gây nôn ói là rất phổ biến trong thai kỳ nên triệu chứng này rất khó để nhận biết.
Xuất huyết
Nếu ống dẫn trứng bị vỡ, bạn sẽ bị xuất huyết âm đạo ồ ạt. Trong trường hợp này có thể đe dọa đến tính mạng mẹ bầu. Khi ống dẫn trứng bị vỡ, bạn cần nhập viện để điều trị ngay. Nếu có bất cứ triệu chứng gì như ớn lạnh, lo lắng, chóng mặt, ra mồ hôi, mệt mỏi… bạn nên gọi ngay cho bác sĩ nhé!
4. Mang thai ngoài tử cung có thể lầm với bệnh lý gì?
Mang thai ngoài tử cung có thể lầm với những trường hợp bệnh lý sau đây:
- Rong kinh hay rối loạn kinh nguyệt (Đây là trường hợp thường gặp nhất)
- Có thai giai đoạn sớm: cũng có thể bị ra máu và đau ít hay trằn nặng vùng bụng dưới. Có thai ở giai đoạn quá sớm khi siêu âm cũng sẽ không thấy được túi thai trong lòng tử cung, tương tự như hình ảnh siêu âm của mang thai ngoài tử cung.
- Dọa sảy thai: cũng có tình trạng đau bụng và chảy máu âm đạo.
- Thai hư (thai lưu) ở giai đoạn sớm sẽ có tình trạng ra máu dây dưa kéo dài, khi sắp bị sảy tự nhiên cũng có đau bụng.
- Bệnh lý của các cơ quan khác trong ổ bụng (tùy thuộc vị trí mang thai ngoài tử cung bám vào hoặc gây đau).
5. Hậu quả của mang thai ngoài tử cung
Hậu quả tức thì:
Khối thai ngoài tử cung khi vỡ, có thể gây chảy máu ồ ạt trong bụng, nếu không cấp cứu kịp thời có thể bị mất máu nhiều, choáng và tử vong.
Hậu quả về sau:
- Khả năng tiếp tục có thai ngoài tử cung lại ở những lần có thai sau.
- Khả năng bị vô sinh hoặc khó có thai (nếu cả hai vòi trứng đã từng bị thai ngoài tử cung bám hoặc đã bị phẫu thuật cắt bỏ).
6. Cách phòng ngừa mang thai ngoài tử cung
- Giữ gìn vệ sinh kinh nguyệt tốt, nhất là trong giai đoạn sau sinh và cho con bú
- Sử dụng các biện pháp phòng tránh thai hiện nay
- Hạn chế nạo phá thai
- Nên đi khám thai sớm:
+ Khi phát hiện hoặc nghi ngờ có thai (thử que nước tiểu hoặc có các dấu hiệu ốm nghén)
+ Khi bị đau bụng hay ra máu bất thường vào giai đoạn sớm của thai kì
+ Nếu có thai ở những người đã từng bị thai ngoài tử cung hay có tình trạng viêm nhiễm sinh dục trước đó
- Khi phát hiện hay nghi ngờ có thai ngoài tử cung, người phụ nữ nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán rõ ràng và điều trị kịp thời. Phát hiện sớm khi thai ngoài tử cung chưa vỡ sẽ giúp giảm được tình trạng mất máu do thai vỡ, giảm nguy cơ bị choáng và tử vong do thai ngoài tử cung, gia tăng khả năng giữ lại được vòi trứng – duy trì khả năng có thai lại bình thường.
- Khi có viêm nhiễm sinh dục nên đi khám bệnh để được điều trị đầy đủ. Khám phụ khoa định kỳ và khám phụ khoa ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm sinh dục để được điều trị thích hợp, tránh di chứng viêm dính gây tắc vòi trứng, nguy hại cho khả năng sinh sản về sau.
- Cuối cùng, người phụ nữ mang thai khi đi khám bệnh dù bất kì bệnh lý gì cũng nên thông báo cho bác sĩ và nhân viên Y tế về tình trạng có thai của mình, tránh việc chẩn đoán lầm và dùng thuốc không thích hợp.